नवीन रेशन कार्ड काढण्यासाठी ऑनलाईन अर्ज कसा करायचा? संपूर्ण माहिती

परिचय

रेशन कार्ड (शिधापत्रिका) हे महाराष्ट्रातील प्रत्येक कुटुंबासाठी एक महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. याच्या माध्यमातून सरकार कमी दरात अन्नधान्य, तेल, साखर यासारख्या जीवनावश्यक वस्तूंचा पुरवठा करते. याशिवाय, रेशन कार्डचा उपयोग ओळखपत्र, रहिवासी पुरावा आणि विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी होतो. महाराष्ट्र सरकारने रेशन कार्ड काढण्याची प्रक्रिया ऑनलाईन केली आहे, ज्यामुळे घरबसल्या अर्ज करणे सोपे झाले आहे. या लेखात, आम्ही नवीन रेशन कार्ड काढण्यासाठी ऑनलाईन अर्ज कसा करायचा, याबाबत सविस्तर माहिती देणार आहोत.

---

रेशन कार्डचे फायदे

रेशन कार्ड असण्याचे अनेक फायदे आहेत:

• सवलतीच्या दरात अन्नधान्य: गहू, तांदूळ, साखर, तेल यासारख्या वस्तू स्वस्त दरात मिळतात.
• सरकारी योजनांचा लाभ: पीएम किसान, आयुष्मान भारत, घरकुल योजना, मोफत गॅस कनेक्शन, आणि इतर योजनांसाठी रेशन कार्ड आवश्यक आहे.
• ओळख आणि रहिवासी पुरावा: आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र, ड्रायव्हिंग लायसन्स, आणि बँक खाते उघडण्यासाठी रेशन कार्ड वापरले जाते.
• शिक्षण आणि आरोग्य योजनांचा लाभ: महात्मा जोतिबा फुले जन आरोग्य योजना आणि शैक्षणिक योजनांसाठी रेशन कार्ड उपयुक्त आहे.

---

रेशन कार्डचे प्रकार

महाराष्ट्रात रेशन कार्डचे खालील प्रकार आहेत:

1. पिवळे रेशन कार्ड: आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल आणि गरीबी रेषेखालील (BPL) कुटुंबांसाठी. वार्षिक उत्पन्न रु. 15,000 पेक्षा कमी असावे.
2. केशरी रेशन कार्ड: मध्यमवर्गीय कुटुंबांसाठी, ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न रु. 15,000 ते रु. 1 लाख आहे.
3. पांढरे रेशन कार्ड: उच्च उत्पन्न गटातील कुटुंबांसाठी, ज्यांना सवलतीचा लाभ मिळत नाही, परंतु ओळखपत्र म्हणून वापरता येते.

---

नवीन रेशन कार्डसाठी पात्रता

नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करण्यापूर्वी खालील पात्रता निकष तपासा:

• रहिवासी: अर्जदार महाराष्ट्राचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
• उत्पन्न मर्यादा: रेशन कार्डच्या प्रकारानुसार उत्पन्न मर्यादा पूर्ण करावी लागेल (पिवळे: रु. 15,000 पेक्षा कमी, केशरी: रु. 15,000 ते रु. 1 लाख).
• कोणतेही अन्य रेशन कार्ड नसावे: अर्जदाराचे नाव दुसऱ्या रेशन कार्डमध्ये समाविष्ट नसावे.
• कुटुंबातील सदस्य: कुटुंबप्रमुख अर्ज करू शकतो, ज्यामध्ये कुटुंबातील सर्व सदस्यांचा समावेश होतो.

---

रेशन कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे

नवीन रेशन कार्डसाठी खालील कागदपत्रे लागतात:

1. ओळखपत्र: आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र, पॅन कार्ड, किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स.
2. रहिवासी पुरावा: वीज बिल, सातबारा उतारा, भाडे करार, किंवा रहिवासी प्रमाणपत्र.
3. उत्पन्नाचा दाखला: कुटुंबाच्या वार्षिक उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र.
4. पासपोर्ट आकाराचे फोटो: कुटुंबप्रमुख आणि सर्व सदस्यांचे फोटो.
5. प्रत affidavit: अर्जदाराचे नाव कोणत्याही रेशन कार्डमध्ये नसल्याचे प्रत affidavit (रु. 100 च्या स्टॅम्प पेपरवर).
6. बँक तपशील: बँक खाते क्रमांक आणि IFSC कोड (पर्यायी).
7. मोबाईल क्रमांक: OTP साठी सक्रिय मोबाईल क्रमांक.

---

ऑनलाईन रेशन कार्डसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया

महाराष्ट्र सरकारच्या अन्न, नागरी पुरवठा आणि ग्राहक संरक्षण विभागाच्या अधिकृत संकेतस्थळावर (https://rcms.mahafood.gov.in) नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज करता येतो. खालील स्टेप्स फॉलो करा:

1. वेबसाइटवर भेट द्या

• वेबसाइट: https://rcms.mahafood.gov.in किंवा https://mahafood.gov.in वर जा.
• उजव्या बाजूला मराठी भाषा निवडा, जेणेकरून प्रक्रिया समजणे सोपे होईल.

2. नोंदणी (Registration)

• Sign In / Register पर्यायावर क्लिक करा.
• New User! Sign Up Here वर क्लिक करा.
• फॉर्म भरा:
  • पूर्ण नाव, लिंग, मोबाईल क्रमांक, ईमेल आयडी (पर्यायी).
  • आधार क्रमांक (किंवा इतर ओळखपत्र क्रमांक).
  • एक युजर आयडी आणि पासवर्ड तयार करा.
• Captcha: स्क्रीनवर दिसणारा Captcha कोड टाका.
• Get OTP: OTP साठी मोबाईल क्रमांक टाका आणि प्राप्त OTP प्रविष्ट करा.
• Register Now: रजिस्टर बटणावर क्लिक करा. यशस्वी नोंदणीनंतर, तुम्हाला लॉगिन आयडी मिळेल.

3. लॉगिन

• Public Login पर्याय निवडा.
• युजर आयडी, पासवर्ड, किंवा आधार क्रमांक आणि OTP वापरून लॉगिन करा.
• लॉगिन केल्यानंतर डॅशबोर्ड उघडेल.

4. नवीन रेशन कार्डसाठी अर्ज

• डॅशबोर्डवर I Want to Apply for New Ration Card पर्यायावर क्लिक करा.
• फॉर्म भरा:
  • वैयक्तिक माहिती: नाव, आधार क्रमांक, लिंग, जन्मतारीख.
  • पत्त्याचा तपशील: गाव, तालुका, जिल्हा, पिन कोड.
  • कुटुंबातील सदस्य: सर्व सदस्यांचे नाव, आधार क्रमांक, आणि वय टाका.
  • उत्पन्न तपशील: वार्षिक उत्पन्न आणि उत्पन्नाचा दाखला अपलोड करा.
  • कागदपत्रे अपलोड: आधार कार्ड, रहिवासी पुरावा, पासपोर्ट फोटो, आणि प्रत affidavit च्या स्कॅन कॉपी अपलोड करा.
• Captcha: पुन्हा Captcha कोड टाका.
• Submit: फॉर्म सबमिट करा.

5. अर्जाची स्थिती तपासा

• अर्ज सबमिट केल्यानंतर, तुम्हाला अर्ज क्रमांक मिळेल.
• Application Status पर्यायावर क्लिक करून अर्जाची स्थिती तपासा.
• फील्ड व्हेरिफिकेशन (Field Verification) पूर्ण झाल्यानंतर, 30 दिवसांत रेशन कार्ड मंजूर होईल.

6. रेशन कार्ड डाउनलोड करा

• मंजूर झाल्यावर, Download Your Ration Card पर्यायावर क्लिक करा.
• OTP प्रविष्ट करून रेशन कार्ड PDF स्वरूपात डाउनलोड करा.
• हे डिजिटल रेशन कार्ड कायदेशीर कामासाठी आणि रेशन दुकानात वापरता येईल.

---

पर्यायी पद्धत: उमंग अ‍ॅपद्वारे अर्ज

तुम्ही उमंग अ‍ॅप (UMANG App) द्वारे देखील रेशन कार्डसाठी अर्ज करू शकता:

1. उमंग अ‍ॅप Google Play Store किंवा App Store वरून डाउनलोड करा.
2. NFSA (National Food Security Act) पर्याय निवडा.
3. Apply for New Ration Card वर क्लिक करा.
4. वरीलप्रमाणे माहिती आणि कागदपत्रे अपलोड करा.
5. अर्ज सबमिट करा आणि स्थिती तपासा.

---

ऑफलाईन अर्ज प्रक्रिया

जर तुम्हाला ऑनलाईन अर्ज करणे शक्य नसेल, तर ऑफलाईन अर्ज करू शकता:

1. जवळच्या सेतू सुविधा केंद्र किंवा तहसील कार्यालयातील अन्न पुरवठा विभाग येथे जा.
2. रेशन कार्डसाठी विहित नमुन्यातील अर्ज मिळवा.
3. सर्व कागदपत्रे जोडून अर्ज जमा करा.
4. रु. 5 ते रु. 45 शुल्क भरावे लागेल.
5. फील्ड व्हेरिफिकेशननंतर 30 दिवसांत रेशन कार्ड मिळेल.

---

रेशन कार्डसाठी शुल्क

• ऑनलाईन अर्ज: साधारणपणे मोफत, परंतु काही सेवा केंद्रात रु. 5 ते रु. 45 शुल्क लागू शकते.
• ऑफलाईन अर्ज: रु. 100 ते रु. 200 (प्रत affidavit आणि इतर शुल्कांसह).

---

रेशन कार्डसाठी अर्ज करताना येणाऱ्या अडचणी आणि उपाय

1. तांत्रिक अडचणी: वेबसाइट हळू चालत असल्यास Google Chrome किंवा Mozilla Firefox वापरा आणि इंटरनेट कनेक्शन तपासा.
2. OTP न येणे: मोबाईल नेटवर्क तपासा किंवा पर्यायी मोबाईल क्रमांक वापरा.
3. कागदपत्रे अपलोड न होणे: कागदपत्रांचा आकार 2MB पेक्षा कमी आणि PDF/JPEG स्वरूपात असावा.
4. अर्ज नाकारला जाणे: चुकीची माहिती किंवा अपूर्ण कागदपत्रे टाळण्यासाठी सर्व माहिती काळजीपूर्वक तपासा.

---

रेशन कार्डच्या योजनांचा लाभ

• राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायदा (NFSA): पिवळ्या आणि केशरी रेशन कार्डधारकांना प्रति व्यक्ती 2 किलो गहू (रु. 2/किलो) आणि 3 किलो तांदूळ (रु. 3/किलो) मिळते. AAY (अंत्योदय अन्न योजना) धारकांना 14 किलो गहू आणि 16 किलो तांदूळ मिळते.
• इतर योजना: मोफत गॅस सिलेंडर रिफिल (अन्नपूर्णा योजना), पीक विमा, आणि आरोग्य विमा योजनांचा लाभ.

---

निष्कर्ष

महाराष्ट्रात नवीन रेशन कार्ड काढणे आता महाफूड पोर्टल आणि उमंग अ‍ॅप मुळे खूप सोपे झाले आहे. ऑनलाईन प्रक्रियेमुळे तुम्हाला सरकारी कार्यालयात खेटे घालण्याची गरज नाही. वर नमूद केलेल्या स्टेप्स आणि कागदपत्रांसह तुम्ही 30 दिवसांत रेशन कार्ड मिळवू शकता. जर तुम्हाला आणखी काही शंका असतील, तर https://mahafood.gov.in वर भेट द्या किंवा जवळच्या सेतू सुविधा केंद्राशी संपर्क साधा.

अधिक माहितीसाठी: तुमच्या अनुभव आणि प्रश्न खाली कमेंट करा, आम्ही तुम्हाला मार्गदर्शन करू!